TOPLUM
BESLENMESİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Sağlıklı yaşayabilmek ve
fiziksel aktivitelerimizi yerine getirebilmek için beslenmenin ve özellikle
yeterli ve dengeli beslenmenin ne kadar önemli olduğunu daha önceki sağlık
köşemizde vurgulamıştım. Her gün üç ana öğünlerde ve ara öğünlerde
beslenme ihtiyacımızı karşılamak için bir çok besinlerden yararlanıyoruz.
Yeterli ve dengeli beslenmemiz kadar ,temiz ve sağlıklı beslenmemiz de çok önemlidir.
Temiz ve sağlıklı besin elde edebilmemiz için;yiyeceklerimizi hastalık yapıcı
mikroorganizmalardan arındırmış olmamız gerekir. Mikroorganizmalar,gözle görülemeyecek
kadar küçük mini canlılardır. Mikroorganizmaların yararlı olanları da
vardır. Yoğurt yapımında,peynir ve sirke oluşumunda çok önemli rol
oynarlar. Ancak mikroorganizmaların hastalık yapıcı olanları da vardır ve
bunlar sağlığımızı önemli derecede tehdit edici özelliktedir.
Herhangi bir besinin temizliği
ve tümüyle hastalık yapan etmenlerden arınmış olmasına besin hijyeni
denmektedir. Yediğimiz besinler, kişileri hasta etmemelidir. Besinler
mikroorganizmalarla çok kolay
kirlenebilirler. Mikroorganizmalar insan gibi doğar, büyür, çoğalır ve ölürler.
Bu olaylar, 20 dakika gibi bir sürede gerçekleşir. Şartlar uygun olursa bu
mikroorganizmalar, 12 sat içerisinde hızla çoğalırlar. Ancak şartlar uygun
olmazsa birkaç saniye içerisinde ölürler.
Mikroorganizmalar, insan ve hayvan artıkları ve dışkıları, toprak, su,
kemirgenler ve haşerelerle bulaşırlar. Çiğ tüketilen besinler bulaşma için
iyi yoldur. Bir yiyeceğin hazırlanması sırasında ne
kadar çok sayıda işlem varsa, mikroorganizmalarla kirlenme şansı da
o kadar yüksek olur. Buna en güzel örnek; etin kıyma haline getirilmesi ve kıymadan
yapılan köfte, börek gibi yemeklerdir. Bu nedenle yiyecek hazırlanırken,
oda sıcaklığında çalışıldığı için mümkün olduğu kadar hızlı bir
şekilde hareket edilmeli, beklemesi gereken besinler buzdolabında
bekletilmelidir. Bunların dışında besinlerin hazırlanmaları sırasında şu
kurallara uymak gerekmektedir:
1.
Sağlam,
zedelenmemiş, bozuk olmayan besinler seçilmeli ve satın alınmalıdır.
2.
Sebze
ve meyveler toz, toprak ve ilaç kalıntılarından temizlenmeleri için, bol su
ile yıkanmalıdır.
3.
Beslenme
kurumlarında çalışan personel hasta ise besin hazırlama, pişirme ve
serviste çalışmamalıdır.
4.
Kirli
ellerle çalışılmamalıdır. Ellerimiz,
tuvaletten sonra, işe başlamadan
önce ve sonra, mutlaka bol sabunlu su ile yıkanmalıdır.
5.
Çalışma
sırasında kesinlikle ellerimiz, paraya, saça, ağıza ve buruna değdirilmemelidir.
6.
Beslenme
kurumlarında çalışan personel, çalışırken temiz ve ütülü üniforma
giymelidir.
7.
Yemek
hazırlama sırasında sigara içme, sakız çiğneme, yakada iğne taşıma
gibi davranışlardan kaçınılmalıdır.
8.
Hastalık
yapabilecek şüpheli besinler, özellikle küflenmiş olanlar yenilmemelidir.
9.
Mutfak
ve yemek yenen yerlerin temizliğine özen gösterilmelidir.
10.
Besinler
oda sıcaklığında 1-2 saatten
fazla bekletilmemelidir.
11.
Toz
ve haşerelerden korumak için üzeri daima kapalı olarak saklanmalıdır.
12. Pişmiş yemekler oda sıcaklığında soğutulmaya bırakılmamalıdır.
Güler DİRLİK
Beslenme Bölümü Öğretmeni